Kronologi Penemuan Rangka Kayu Kapal Purba Berdekatan Pulau Melaka

Pada tahun 2020, Jabatan Warisan Negara (JWN) telah menerima laporan tentang penemuan beberapa artifak lama yang dipercayai berasal dari zaman Kesultanan Melayu Melaka. Selain itu, rangka sebuah kapal purba yang karam juga ditemui di kawasan penambakan laut berhampiran Pulau Melaka. Penemuan ini berlaku dipercayai kerana perubahan aras air laut dan kerja-kerja penambakan di kawasan tersebut menyebabkan artifak lama timbul di permukaan lumpur dan daratan.

Pada 17 September 2020, pihak Jabatan Warisan Negara bersama Perbadanan Muzium Melaka (PERZIM) telah menjalankan lawatan ke tapak penemuan itu. Hasil daripada lawatan tersebut, banyak artifak dari zaman Kesultanan Melayu Melaka telah ditemui. Penemuan ini membuktikan bahawa kawasan Pulau Melaka suatu ketika dahulu mungkin menjadi tempat penting dalam kegiatan perdagangan maritim.

Selepas itu, pada 13 Oktober 2020, satu mesyuarat penyelarasan telah diadakan melibatkan beberapa agensi seperti PERZIM, Majlis Bandaraya Melaka Bersejarah (MBMB), Pejabat Tanah Melaka Tengah, Ibu Pejabat Polis Melaka Tengah dan kumpulan penyelidik tempatan. Mesyuarat ini bertujuan untuk membincangkan langkah seterusnya bagi menjalankan kajian lebih mendalam tentang tapak kapal karam yang ditemui di kawasan itu.

Bagi mendapatkan maklumat yang lebih jelas, satu kerja penyelidikan dan ekskavasi arkeologi telah dijalankan oleh JWN bersama PERZIM dan Universiti Malaysia Terengganu (UMT) dari 25 hingga 31 Mac 2021. Kajian ini dijalankan untuk mengenal pasti kedudukan sebenar artifak, membuat rakaman gambar serta menganalisis bahan yang ditemui. Hasil kajian menunjukkan bahawa penemuan ini sangat penting untuk membantu kita memahami sejarah perdagangan maritim Melaka pada masa dahulu.

Menurut catatan sejarah, sebelum adanya Pulau Melaka yang dibina melalui kerja penambakan laut, terdapat sebuah pulau kecil di kawasan tersebut yang dikenali sebagai Pulau Jawa. Dahulu, kawasan perairan ini sangat sibuk dengan kapal-kapal dagang dari pelbagai negara kerana Melaka merupakan pelabuhan entrepot yang terkenal di rantau ini.

Semasa terlibat dalam kerja-kerja penyelamata artifak berdekatan Pulau Melaka pada tahun 2021

Pada 20 Oktober hingga 2 Disember 2021, kerja ekskavasi fasa kedua dijalankan oleh PERZIM. Dalam kerja fasa kedua ini, pelbagai artifak berharga telah ditemui seperti seramik, mata wang dan serpihan kayu kapal. Antara yang menarik ialah porselin biru putih dari zaman Dinasti Ming dan Ching, tembikar batu serta tembikar tanah dari abad ke-19. Selain itu, terdapat juga wang timah zaman Kesultanan Melaka, mata wang Portugis, Belanda dan China. Serpihan kayu yang ditemui pula dipercayai berasal daripada rangka kapal atau perahu lama yang karam di perairan tersebut.

Secara keseluruhannya, penemuan artifak dan kapal purba di Pulau Melaka ini amat bermakna. Ia bukan sahaja membantu kita memahami sejarah Kesultanan Melayu Melaka dengan lebih mendalam, malah menunjukkan bahawa Melaka suatu ketika dahulu merupakan pusat perdagangan maritim yang penting di rantau ini. Oleh itu, penemuan ini wajar dipelihara dan dikaji dengan teliti agar warisan sejarah negara kita terus terpelihara untuk generasi akan datang.